De geitenboer

Marc
De Maesschalck

In een uithoek van ons dorp woont er een geitenboer. Je passeert er niet, tenzij je graag via Wezepoel de sluipweg naar Lokeren neemt. Even voor de E17 passeer je dan Geitenboerderij ’t Leenhof. Onze geitenboer stond al lang op mijn lijstje. Het is niet vanzelfsprekend om te beslissen met je boerderij een totaal andere koers te gaan varen door geiten te houden en daarmee ook nog eens je boterham te verdienen. Dat is in drie woorden het verhaal dat Marc De Maesschalck en zijn vrouw Reinhilde Van de Vondel schreven. Het is een verhaal van durven dromen en samen die droom dan ook nog eens gestalte geven én met succes. Een mooi verhaal.

Het is lente in het kwadraat als ik die woensdagmiddag naar Wezepoel bol. Lentegroene weiden onder een stralend zonnetje, meer moet dat niet zijn in de maand maart. Marc verwelkomt me in zijn mooie huis en aan tafel geniet ik van een weids uitzicht over een mooie tuin met zwemvijver en rustgevende weiden, de E17 is de skyline. In dit decor doet Marc hun verhaal.
Het verhaal begint in 1947. Dat jaar verhuizen zijn grootouders van Lokeren naar Wezepoel. Waar ze nu wonen, waren vroeger drie kleine boerderijtjes. De grootouders van Kürt Rogiers woonden op het eerste, vertelt Marc. Doorheen de jaren zijn die drie bedrijven één bedrijf geworden. Zijn vader heeft het bedrijf verder gezet en had een gemengd landbouwbedrijf met melkvee, vleesvee en in de aanvangsfase hebben ze ook nog varkens gehad.

School
De liefde voor het boerenleven heeft hij blijkbaar met de moedermelk meegekregen. Nog voor ik kon praten, lacht Marc, zei ik al dat ik boer wilde worden. Na het lager mocht hij niet naar de landbouwschool. Zijn ouders stuurden hem naar de humaniora in het Pius X-college.

Na drie jaar mocht hij dan wel overstappen naar de landbouwschool in Sint-Niklaas. Ik heb daar veel geleerd, bekent hij, teelttechniek, hoe je best koeien voedert, de ideale bemesting… Maar, voegt hij er aan toe, de feeling voor de boerenstiel, dat moet je hebben, dat leer je niet op school, die heb ik geërfd van mijn vader. We leerden er ook veel nieuwe dingen en als ik daar mee thuis kwam, ging ik vaak in discussie met mijn vader. Hij stond er eerlijk gezegd wel voor open en dikwijls liet hij me ook doen als het maar niet te ver ging. Daar was ik hem heel dankbaar voor.

Legerdienst
Op zijn achttiende heeft hij een punt achter de school gezet. Mijn leraars hadden graag gezien dat ik verder studeerde maar studeren en blokken, dat was niet mijnen dada, zegt Marc. Ik kon in het hoger onderwijs niet veel leren dat ik nodig had voor mijne stiel als boer. Ze zeggen vaak dat de tijd dat je op school zit, de mooiste tijd van je leven is, vervolgt Marc, awel voor mij waren dat dikke leugens. In de examens zat ik te studeren in huis maar mijn kop zat in het veld, in de stal... De school heeft me altijd stress bezorgd. Toen ik achttien was en mijn diploma op zak had, toen begon voor mij het ware leven!

In 1985 bestond er nog verplichte legerdienst en omdat zijn vader sukkelde met zijn rug, had hij gevraagd om op de Westakkers (Sint-Niklaas) gekazerneerd te worden. Zijn verzoek werd niet ingewilligd en onze Marc vloog naar Nieheim in Duitsland. Ik ben daar eerlijk gezegd met mijn gat in de boter gevallen, vertelt Marc, ik was daar chauffeur bij de staff en moest alle hoge pieten overal naar toebrengen. Pluspunt was dat de troep in Duitsland twee maanden korter was dan in België en dat was mooi meegenomen.

In 1988 bouwden ze een nieuwe melkstal en dat was het startschot voor de nieuwe koers die Marc varen wou. Hij ging op zoek naar mogelijke alternatieven. Het zouden geen varkens of kippen worden, het moest iets anders zijn en liefst nog iets waarmee je je boterham kon verdienen. Die zoektocht heeft een tijdje geduurd. Begin jaren negentig leerde hij zijn vrouw Reinhilde kennen. Ook zij had de liefde voor het boerenleven met de moedermelk meegekregen en samen konden ze dromen van struisvogels, herten, konijnen, aardbeien, geiten… Na veel wikken en wegen zijn het geiten geworden. Begin jaren negentig waren er in België slechts vier geitenboerderijen. Het was de tijd dat kaasplanken hun blijde intrede deden op onze feesttafels. Dus dat gaatje in de spreekwoordelijke markt was er wel degelijk.
Kiezen voor geiten was geen vanzelfsprekende keuze. Sommigen dachten dat Marc een groene jongen was die eens de alternatieve toer op wilde. Ik ben geen adept van de flowerpowerbeweging en heb helemaal niets te maken met die geitenwollensokkenfanaten, zegt Marc. Toch heb ik ook thuis serieus moeten boksen om ons idee erdoor te krijgen. Een geit was immers de koe van de arme mensen en dat idee leefde nog heel sterk in landbouwmiddens. Ook mijn vader was niet onmiddellijk gewonnen voor het idee. Binnenkort gaat onze Marc nog wijngaardslakken kweken, zei hij soms smalend.

Sonja & Corine
Hoe dan ook op 9 mei 1992 deden Sonja en Corine, twee keitoffe geiten, hun intrede op de boerderij. Ze waren vertrokken. Ze molken de beesten met de hand en met vallen en opstaan probeerden ze er kaas van te maken. Die zomer trok Marc voor een maand op stage naar een geitenboerderij in de vallei van de Loire.

Daar fabriceerden ze de fameuze Crottin de Chavignol, een erg gegeerde geitenkaas. Dat was een zalige maand, herinnert Marc zich. Ik heb er geleerd hoe je kaas maakt, wat je best niet doet, hoe je de smaak kan bepalen, de keuze van het juiste geitenras… Eenmaal terug thuis begon het pas goed. We probeerden van alles uit en familie en vrienden fungeerden als proefkonijnen. En als die bleven leven, gingen we de goede richting uit, lacht Marc. Pas in september hebben we ons tijdens een landbouwweekend als geitenboer ‘geout’. De reacties waren verdeeld. Ook mijn ouders vroegen me waar ik aan begon.

Dat is werkelijk een hoofdstuk apart, vertelt Marc. Toen we opstartten, belde ik naar het Ministerie van Landbouw om te vragen wat de regelgeving ter zake was. Ik kwam via een doorkiessysteem terecht bij een ambtenaar die hierop geen antwoord kon geven. Hij ging me doorschakelen naar iemand die het misschien wel kon weten. Hij had het wachtmuziekje vergeten inschakelen en ik hoorde hem lachend zeggen tegen een collega: “Zeg, er is weer nen halve garen die geiten gaat melken!”. Geitenboeren waren in hun ogen mannen die het ideeëngoed van de flowerpower levend hielden. Er was in die tijd geen regelgeving voorzien, je moest er enkel voor zorgen dat je klanten niet doodvielen. Daar heeft Europa inmiddels een serieuze mouw aangepast. Voor iedereen die voedingsmiddelen fabriceert en verdeelt bestaan er de HACCP-normen (Hazard Analysis and Critical Control Points). In simpele woorden gezegd een risico-inventarisatie voor voedingsmiddelen. Je moet eerst en vooral zorgen dat alles in de productieafdeling 100 % in orde is qua koeling en hygiëne en daarnaast moet je een volledig plan opmaken waarbij je analyseert wat er eventueel fout zou kunnen gaan en hoe je dat dan gaat aanpakken. Het jaar dat ik dat plan moest opstellen, was het rotste jaar van mijn leven, zucht Marc, ik had constant stress omwille van die papieren winkel. Met de regelmaat van de klok krijgen we dan een bezoek van een firma die een externe audit komt uitvoeren. Ook de mensen van het federaal voedselagentschap vinden geregeld de weg naar Wezepoel. Dat om maar te zeggen dat ook een geitenboer meer doet dan alleen geiten melken, voegt Marc er aan toe.

De geiten

TV
Een geitenboerderij trekt aan. Geiten hebben iets nostalgisch in zich en kinderen zijn gek van die beesten. Met de regelmaat van de klok passeert er wel een cameraploeg die wat beelden wil schieten of de boerderij als decor voor een opname wil gebruiken. Zo namen de mensen van Vitaya een ‘Lekker van bij ons’ op in ’t Leenhof. Een gerenommeerde chef, Wouter Van der Vieren van Clandestino, kwam er in de keuken recepten uit den boek van den Boerinnenbond klaarmaken. Laatst was ook ‘Komen Eten’ van de partij. Eén van de deelneemsters kwam op de boerderij haar inkopen doen voor haar ‘Komen-eten-avondje’. Die tv-belangstelling vinden Marc en Reinhilde best leuk. ’t Is eens wat anders, vertelt Marc en wat gratis reclame is altijd mooi meegenomen.